شناسایی گونه های تریکودرمای اندوفیت درختان بلوط در جنگل های ارسباران با استفاده از معیارهای ریخت شناختی و مولکولی

چکیده گونه­های جنس Trichoderma از پراکنش جهانی بر­خوردار بوده و مایکوبیوتای غالب خاک­های مناطق مختلف می­باشند. گونه­های تریکودرما علیرغم این­که از پتانسیل ساپروفیتی قوی برخوردار می­باشند، دارای فاز اپیفیتکی قابل توجهی بوده و از پتانسیل نفوذ به بافت­های داخلی میزبان گیاهی بدون ایجاد خسارت و صدمه به میزبان برخوردار هستند. در سال­های اخیر، توجه ویژه­ای به شناسایی و برهمکنش گونه­های تریکودرمای اندوفیت با میزبان­های گیاهی معطوف گردیده است، با این وجود، اطلاعات چندانی در مورد تنوع زیستی گونه­های تریکودرمای اندوفیت در ایران وجود ندارد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی گونه­های تریکودرمای اندوفیت درختان بلوط در جنگل­های ارسباران انجام گردید. برای این منظور در تابستان سال  1393 از قسمت­های تنه و سرشاخه­ی درختان بلوط سالم و درختان دارای علایم زوال در مناطق حاتم بیگ )مشگین شهر) و کلیبر نمونه­برداری شد. در مجموع، 23 جدایه­ی­ تریکودرما از مناطق نمونه­برداری شده جداسازی و خالص­سازی گردید. هویت جدایه­ها بر اساس ویژگی­های ریخت­شناختی و داده­های توالی ناحیه ITS-rDNA، Trichoderma atroviride، T. citrinoviride، T. harzianum، T. longibrachiatum و T. polysporum تعیین گردید. در تبار­نما­ی ترسیم شده براساس توالی ناحیه ITS-rDNA، جدایه­های مربوط به هر یک از گونه­های شناسایی شده به همراه توالی نمونه­ی تیپ هریک از گونه­ها، با اعتبار سنجی بالا گروه­بندی شدند.  کلیه­ی گونه­ها برای اولین بار از جنگل­های ارسباران گزارش می­شوند و بلوط سیاه (Quercus macranthera) به عنوان میزبان جدید برای تمامی گونه­های شناسایی شده در این تحقیق معرفی می شود. گزارش این گونه­ها ­از روی بلوط سیاه برای دنیا جدید می­باشد. با شناسایی این گونه­ها امکان ارزیابی کارایی این گونه­ها در کنترل زیستی بیمارگرهای گیاهی و تقویت رشد گیاهان فراهم خواهد شد.